امام علی(علیه السلام)

تفسيرپژوهان و پژوهشگران علوم قرآنى براى تفسير قرآن، شرايط متعددى ذكر كرده‏اند. «1» اين شرايط، اگر چه جملگى در سخنان نقل شده از امام على(علیه السلام) وجود ندارد، اما درباره پاره‏اى از آنها سخن به ميان آمده است كه در زير به آنها اشاره مى‏شود.

از آيات قرآن برمى‏آيد كه در درجه نخست، پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)  خود عهده‏دار تبيين آيات الهى براى مردم بوده است. و اين رسالت خطير، هم‏زمان با نزول وحى بر وى، از جانب خداوند بر عهده او گذاشته شده بود «1». اما دريغا كه او حيات ظاهرى جاودان نداشت. سرانجام روزى چشم بر جهان فرومى‏بست و به سوى خداى خويش مى‏رفت و در ديار ابدى جاى مى‏گرفت؛ اما رسالت او پايانى نداشت و پيام او ادامه‏دار بود. بنابراين، قرآن به عنوان آخرين پيام آسمانى او، همواره جارى و ادامه‏دار است.

علوم قرآنى‏ علوم قرآنى به آن دسته از دانشه ايى گفته مى‏شود كه درباره قرآن و پيرامون آن بحث مى‏كند. نزول قرآن، ترتيب، جمع، كتابت، تفسير، تقسيم ها، قرائت و نسخ در قرآن و امثال اينها از جمله موضوعات اين دانش است. در اين دانش ابعاد گوناگون قرآن، قرآن‏شناسى و تبيين آن، كاويده مى‏شود. يكى از شرايط كسانى كه در صدد بهره‏بردارى از آيات الهى و تفسير قرآن هستند، دانستن دانش علوم قرآنى است. در واقع، اين علم پيش نياز تفسير قرآن است. امام على (علیه السلام)  بر اساس تصريح دانشوران علوم قرآنى، در اين دانش پيشگام، بلكه يگانه دوران خود بوده است.

از نگاه لغت شناسي، واژه «معيّت» به معناي مصاحبت و همراهي است، و همراهي در صورتي است که ميان دو فرد همراه، موافقت و تعامل ويژه برقرار باشد و اين معني به طور عادي با هرچيز و هرکس صورت نمي گيرد، زماني دو فرد با هم همراه گفته مي شوند که دست کم در يکي از جهات اخلاقي، رواني، هدفي، شغلي با يکديگر موافقت داشته باشند.