مقالات

ج) آسيب‌شناسی اتحاد و اقتدار مسلمانان اگر مؤمنان به توصيه‌هاي قرآن عمل نمايند و با رعايت راهكارهاي قرآني، انسجام و اتحاد خود را حفظ نمايند، در همه صحنه‌هاي اعتقادي، سياسي و حتي نظامي بر دشمنان خود چيره مي‌شوند. براي نشان دادن كارايي اين اصول، آيات 130 تا 180 سوره آل عمران به كالبد شكافي يكي از شكست‌هاي مسلمانان صدر اسلام، يعني «جنگ اُحد» مي‌پردازد و با ذكر زمينه‌ها و دلايل شكست مؤمنان دراين جنگ، آسيب‌هايي كه اتحاد و اقتدار مسلمانان را تهديد مي‌كند، برمي‌شمارد و در مواردي، بر رعايت اصول فوق كه ضامن عزت و پيروزي مؤمنان است تأكيد مي‌شود.

يكي از پيامدهاي كشف اهداف و ساختار سوره‌هاي قرآن، راهيابي به گزاره‌هاي جديد علمي است. روش مطالعه ساختاري سوره‌ها، مدل جديدي از مطالعه علمي قرآن است كه تاكنون كمتر مورد توجه واقع شده است. اين نوشتار، با معرفي روش‌هاي استنباط گزاره‌هاي علمي از قرآن‌كريم، به تشريح و تبيين روش ساختاري دراين‌ خصوص پرداخته است. در ادامه، كارآيي اين روش در عمل، با مطالعه موردي اصول همگرايي ديني در ساختار سوره آل‌عمران نشان داده شده است.

قرآن کریم هدفی جز نجات بشر از گمراهی و هدایتش به سوی سعادت و به مقام اصلی و جایگاه واقعیش ندارد؛ تمام سوره‌های قرآنی هر چند در بیان موضوعات مختلف می‌باشند و گاهی بحث از توحید دارند و زمانی بحث از قیامت و زمانی سخن از پیامبران گذشته و ذکر قصه‌های اقوامی که به دلیل نافرمانی هلاک گشته و یا بیان اصولی عقلی و سایر موارد، اما با وجود اختلاف در موضوعات، یک هدف را دنبال می‌کند و آن بیداری انسان از خواب غفلت می‌باشد. شاید بر همین اساس هم هست که بعضا مطلبی چندین بار در قرآن تکرار شده، و با توجه به همین مطلب، باب باب‌بندی و فصل‌بندی نشده است که این نیز از اعجاز قرآن می‌باشد. چرا که قرآن آمده تا بشر را از تاریکیها به سوی نور خارج سازد (آیه 5- سوره ابراهیم) و صرف یک کتاب علمی یا تربیتی یا اجتماعی نیست.

نیم‌نگاهی به قلمرو قرآن: قرآن كلام خدا و تجلّی اسم جامع، محیط و اعظم حق تعالی است كه همه اندیشه‌‌های حقیقت‌‌جوو خردورز را به دل‌سپاری فرا می‌خواند: «كتابٌ انزلناه الیكَ مباركٌ لیدَبروا آیاته و لیتذكَّرِ اولوالالباب»،‌(ص؛ 29) قرآن معجزة جاودانة رسول گرامی ـ صلی الله علیه و آله ـ و تنها نسخه شفاف و فرجامین وحی آسمانی است كه راه و رسم زندگی توحیدی و سعادت‌آفرین را به انسان می‌آموزد: «یا ایها الّذین آمنوا استجیبوا للّهِ و للرَّسولِ اذا دعاكم لما یحییكم» (انفال:24)