تِلْكَ مِنْ أَنْبَآءِ الْغَيْبِ نُوحِيهَآ إِلَيْكَ مَا كُنتَ تَعْلَمُهَآ أَنتَ وَلَا قَوْمُكَ مِن قَبْلِ هَذَا فَاصْبِرْ إِنَّ الْعَاقِبَةَ لِلْمُتَّقِين(هود، 49)
(اى پيامبر!) اينها از اخبار غيبى است كه ما آنها را به تو وحى مىكنيم (و) پيش از اين نه تو و نه قوم تو از آنها خبرى نداشتيد، پس (تو نيز مانند نوح) صبر كن كه همانا عاقبت (پيروزى)، براى متّقين است.
با اينكه نام حضرت نوحعليه السلام 40 مرتبه در قرآن آمده، امّا از محلّ تولّد، مسكن، شغل، وفات و محل دفن او چيزى نيامده است. زيرا آنچه براى ما درس و بهره است، همان رفتار و برخوردهاى اوست.
داستان حضرت نوحعليه السلام در 6 سوره از قرآن كريم آمده است، اعراف، هود، مؤمنون، شعرا، قمر، نوح كه مفصّلترين آنها در همين سوره (هود) است.
او اوّلين پيامبر اولواالعزم است كه رسالت جهانى و كتاب و شريعت داشت.
بعثت اين پيامبر اولواالعزم، بعد از حضرت آدم و به هنگام شيوع شرك و بتپرستى و ظلم بوده و برنامهى او را توحيد، نماز، امر به معروف و نهى از منكر، عدالت و صدق و وفا تشكيل مىداده است.
مدّت رسالت آن حضرت، 950 سال بوده است، وقتى در پايان، خداوند به او فرمود: كسى به رسالت تو ايمان نخواهد آورد، مأيوس شد و نفرين كرد و در نتيجه، حتّى زن و فرزندش كه در راه او نبودند، به همراه كفّار غرق شدند.
حضرت نوحعليه السلام، پدر دوم بشر، يعنى پدر همهى انبيا، جز آدم و ادريسعليهما السلام است، خداوند او را برگزيد، «انّ اللّه اصطفى آدم و نوحاً... على العالمين»1 و بر او سلام فرستاد. «سلام على نوح فى العالمين»2
داستان حضرت نوحعليه السلام با تفاوتهايى در تورات نيز آمده است. كتبِ كلدانيان، هنديان، چينىها، يونانيان و پارسيان، طوفان نوح را قهر خداوند به سبب ظلم و فساد مردم دانستهاند. در اوستا، كتاب مقدّس زردشتيان نيز خطر طوفانى عالمگير كه به واسطه آن همهى مردم غرق مىشوند مطرح است، بدين صورت كه به جمشيد وحى مىشود كه حائطى عظيم بساز و همهى مردان و زنان صالح و از هر حيوان يك جفت را در آن قرار بده.
رسالت حضرت نوحعليه السلام جهانى بوده است، چون زمين بدون حجّت نمىشود و غرق شدن همهى كفّار با نفرين نوحعليه السلام كه فرمود: «ربّ لاتذر على الارض من الكافرين ديّارا»3شاهد بر آن است و از طرفى اگر رسالت آن حضرت منطقهاى و سيل هم در همان محدوده بوده، ديگر به سوار كردن يك جفت از هر حيوانى نيازى نبوده است، در حالى كه اين كار براى حفظ نسل حيوانات كره زمين انجام گرديده است.4
سرگذشت حضرت نوحعليه السلام؛ تاريخى هزار سالهاست كه داستان يك سيل عالمگير، ماجراى انقراض يك نسل و آغاز جامعهاى نوين، تابلويى از پيروزى حقّ بر باطل، جلوهاى از مستجاب شدن نفرين پيامبر، نمونهاى از قطع رابطهى پدر و پسر به خاطر مكتب، آيتى از تسليم هستى در برابر فرمان خداوند، حفظ نسل حيوانات و كشتى سازى دور از دريا را در خود جاى داده است.
اين داستان نشان مىدهد كه گاه انسان به حدّى سقوط مىكند كه موعظهى انبياعليهم السلام هم در او كارساز نمىشود، بلكه به پيروان آنها نسبتِ اراذل مىدهد و در برابر قهر الهى به كوه پناه مىبرد!
پرتوي از نور (5) محسن قرائتی