در فرهنگ محاوره، کلمه مردم اختصاص به مردان ندارد، گاه مى‌گويند مردان، گاه مى‌گويند زنان، گاه مى‌گويند مردم. مردم يعنى همه افراد جامعه، اعم از زن و مرد.
اگر گفتند مردان، اين در مقابل زنان است و اگر گفتند زنان، اين در مقابل مردان است. در فرهنگ محاوره در غرب و شرق عالم مى‌گويند مردم اينچنين‌اند، مردم انقلاب کردند، مبارزه کردند و وقتى مى‌گويند مردم، اختصاص به مردان ندارد.
قرآن کريم هم سه گونه سخن مى‌گويد، گاهى که خطاب به عموم جامعه است به مذکر اشاره دارد مثل «الذين» و «المومنون» گاهى که تعبير به «رجال» دارد وظيفه اختصاصى مردان را ذکر مى‌کند، گاهى هم تعبير به «نساء» دارد که وظيفه اختصاصى زنها را بيان مى‌کند.
فرهنگ محاوره، فرهنگ مردم است نه مردان، و قرآن کريم هم بر اساس همين فرهنگ محاوره سخن مى‌گويد. گاهى ذات اقدس الله مى‌فرمايد: مريم عليها السلام نمونه مردم خوب است، يا آسيه نمونه مردم خوب است ”وضرب الله مثلا للذين آمنوا امراه فرعون“(سوره تحريم، آيه11 ).
در مورد زن نوح و لوط هم فرمود اينها نمونه مردم بد هستند. ”ضرب الله مثلا للذين کفروا امراه نوح وامراه لوط“(سوره تحريم، آيه10 ).
ائمه(عليهم السلام) نمونه مردم خوبند و همه افراد جامعه، چه زن و چه مرد بايد به آنها اقتدا کنند، فاطمه زهرا(سلام الله عليها) هم اين‌چنين است، نمونه مردم خوب است، نه نمونه زنان خوب. ذات اقدس الله در آيه‌اى که تلاوت شد نفرمود نمونه زنان خوب زن فرعون است، نفرمود نمونه زنان خوب مريم است بلکه فرمود مريم و آسيه نمونه مردم خوب هستند.
خلاصه انسان خوب، نمونه انسان‌هاى ديگر است چه مرد باشد چه زن. خداوند متعال در سوره مبارکه نحل مى‌فرمايد: ”من عمل صالحا من ذکر او انثى وهو مومن فلنحيينه حيوه طيبه“(سوره نحل، آيه97 ) اگر کسى داراى جان و عقيده سالم بود و کارهاى صالح انجام داد، زن باشد يا مرد، ما به او حيات طيبه مى‌دهيم.
در اواخر سوره آل‌عمران (که مستحب است انسان موقعى که براى نماز شب بر مى‌خيزد آن جملات را قرائت کند) آنجا آمده است ”فاستجاب لهم ربهم انى لا اضيع عمل عامل منکم من ذکر او انثى بعضکم من بعض“(سوره آل‌عمران، آيه195 ) اگر کسى مومن باشد و عمل خير انجام دهد چه زن و چه مرد، اجر او را ضايع نمى‌کنيم.
در سوره مبارکه احزاب هم مفصلا مردان و زنان را کنار هم ذکر مى‌کند. ”ان المسلمين والمسلمات والمومنين والمومنات والقانتين والقانتات“(سوره احزاب، آيه35 ) بنابراين هرگز خطاب‌هاى قرآنى به مردان نيست، خطاب به مردم است.
نويسنده: آیة الله جوادى آملى