آیات کظم غیظ؛ سوره شوری آیه 37

فرو بردن خشم[سوره شوری، آیه 37 [1]]

وَ الَّذينَ يَجْتَنِبُونَ كَبائِرَ الْإِثْمِ وَ الْفَواحِشَ وَ إِذا ما غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُونَ [1] (37)

و [همان] کسانی که از گناهان بزرگ و از کارهای زشت دوری می کنند و هنگامی که [به مردم] خشم می گیرند، راه چشم پوشی و گذشت را برمی گزینند(انصاریان)

جزئیات بیشتر [1]

1- اطیب البیان 

وَ إِذا ما غَضِبُوا يعنى كارى كردند كه آنها را به غضب آوردند آنها در مقام تلافى بر نمى ‏آيند.
هُمْ يَغْفِرُونَ گذشت مي كنند.

2- تفسیر الکاشف

وَ إِذا ما غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُونَ‏
. يكظمون الغيظ، و لا يغضبون إلا للّه.

3- ترجمه تفسیر الکاشف

وَ إِذا ما غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُونَ.
كسانى كه وقتى خشمناك مى‏ شوند، خشم خود را فرومى ‏برند و تنها براى خدا خشمگين مى‏ شوند.

4-تفسیر مجمع البیان 

«وَ إِذا ما غَضِبُوا»
مما يفعل بهم من الظلم «هُمْ يَغْفِرُونَ» و يتجاوزون عنه لهم مثل ذلك و الفواحش جمع فاحشة و هي أقبح القبيح و المغفرة في الآية المراد بها ما يتعلق بالإساءة إلى نفوسهم فمتى عفوا عنها كانوا ممدوحين فأما ما يتعلق بحقوق الله و واجبات حدوده فليس للإمام تركها و لا العفو عنها و لا يجوز له العفو عن المرتد و عمن جرى مجراه‏

5- ـترجمه تفسیر مجمع البیان 

(وَ إِذا ما غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُونَ) يعنى: هر گاه در اثر ستمى كه به آنان رسيده است خشمناك شوند، طرف خود را مى‏بخشند، فواحش جمع فاحشه است كه عبارت باشد از زشتترين عمل، و مغفرت در آيه مربوط به ستمهايى است كه نسبت به آنان مي شود، كه اگر آن را عفو كنند كارى است پسنديده و شايسته ستايش، امّا آن قسمت كه مربوط بحقوق الهى و حدود واجبه است اما حق عفو كردن آن قسمت را ندارد، و نمي تواند افراد مرتد و مانند آن را عفو كند

6- تفسیر نور

با تقواى الهى و اجتناب از گناهان رابطه خود را با خدا و با عفو در هنگام غضب رابطه خود را با مردم محكم كنيم. يَجْتَنِبُونَ ... يَغْفِرُونَ‏
5- كمالات زمانى ارزش بيشترى دارد كه سيره و روش انسان شود. يَجْتَنِبُونَ ...
يَغْفِرُونَ (قالب مضارع، نشانه دوام است.)
6- مؤمن بر نفس خود تسلّط دارد. يَجْتَنِبُونَ ... يَغْفِرُونَ‏
7- غضب يك غريزه است لكن كنترل آن لازم است. «غَضِبُوا»
8- مؤمنان به هنگام غضب خودشان عفو مى ‏كنند، نه به خاطر وساطت ديگران.«هُمْ يَغْفِرُونَ»

7- تفسیر نمونه

" آنها كسانى هستند كه به هنگام غضب عفو مى‏ كنند" (وَ إِذا ما غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُونَ).

نه تنها در موقع غضب زمام اختيار از كفشان ربوده نمى‏ شود، و دست به اعمال زشت و جنايات نمى ‏زنند، بلكه با آب عفو و غفران قلب خود و ديگران را از كينه‏ها شستشو مى ‏دهند.
و اين صفتى است كه جز در پرتو ايمان راستين و توكل بر حق پيدا نمى‏ شود.
جالب اينكه: نمى‏ گويد آنها غضب نمى‏ كنند، چرا كه اين جزء طبيعت انسان است و در بعضى موارد، يعنى در آنجا كه براى خدا، و در راه احقاق حق مظلومان باشد، ضرورت دارد، بلكه مى‏ گويد آنها به هنگام غضب آلوده گناه نمى‏ شوند، سهل است به سراغ عفو و غفران مى‏ روند، و بايد هم چنين باشد، چگونه انسان مى‏ تواند در انتظار عفو الهى به سر برد در حالى كه خود كينه ‏توز و انتقامجو است، و به هنگام غضب هيچ قانونى را به رسميت نمى شناسد؟! و اگر مى ‏بينيم در اينجا مخصوصا روى مساله" غضب" تكيه شده به خاطر آن است كه اين حالت آتش سوزانى است كه در درون جان انسان شعله‏ ور مى‏ شود، و بسيارند كسانى كه قادر بر مهار كردن نفس در آن حالت نيستند، ولى مؤمنان راستين هرگز تسليم خشم و غضب نمی ى‏شوند.
در حديثى از امام باقر ع مى‏ خوانيم:
من ملك نفسه اذا رغب، و اذا رهب، و اذا غضب، حرم اللَّه جسده على النار
 كسى كه به هنگام شوق و علاقه، و به هنگام ترس و وحشت، و هنگام خشم و غضب مالك نفس خويشتن باشد خداوند بدن او را بر آتش دوزخ حرام مى‏ كند «1».
***__________________________________________________
(1) تفسير على بن ابراهيم مطابق نقل نور الثقلين جلد 4 صفحه 583

8- تفسیر مخزن العرفان 

و نيز ديگر از اوصاف آنها اين است كه موقعى كه آتش غضب شراره مي كشد از انتقام كشيدن خوددارى نموده و گذشت مي نمايند.

9- تفسیر منهج الصادقین 

وَ إِذا ما غَضِبُوا و چون خشم گيرند بر مردمان بسبب اذيتى و مكروهى كه بديشان رسانند هُمْ يَغْفِرُونَ ايشان در مي گذرند از آن و بآب عفو آتش غضب خود را مي نشانند ايراد ضمير فصل تنبيه است بر اختصاص غفران ايشان در حالت غضب، و فواحش جمع فاحشه است و آن أقبح قبايح است مانند شرك و هر چه مثل آن باشد

10-تفسیر الصافی

وَ إِذا ما غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُونَ.
و القمّيّ عن الباقر عليه السلام قال: من كظم غيظاً و هو يقدر على إمضائه حشا اللَّه قلبه أمناً و ايماناً يوم القيامة قال و من ملك نفسه إذا رغب و إذا رهب و إذا غضب حرّم اللَّه جسده على النار.