آیات کظم غیظ؛ سوره آل عمران ، آیه 134

آثار فرو بردن غضب[ سوره آل عمران، آیه 134]

الَّذينَ يُنْفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَ الضَّرَّاءِ وَ الْكاظِمينَ الْغَيْظَ وَ الْعافينَ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنينَ (134)

همان‌ها كه در راحت و رنج انفاق مى‌كنند و خشم خود را فرو مى‌خورند و از مردم در مى‌گذرند، و خدا نيكوكاران را دوست دارد(بهرام پور)

چزئیات آیه  

1-اطیب البیان (ذیل آیه 134 آل عمران)

 كظم غيظ وَ الْكاظِمِينَ الْغَيْظَ فرو بردن غيظ بخصوص بر كسى كه قدرت بر تلافى داشته باشد، در سفينه از حضرت صادق عليه السّلام فرمود
(ما من عبد كظم غيظا الّا زاده اللَّه عز و جل عزّا فى الدنيا و الاخرة)
و نيز فرمود
من كظم غيظا و لو شاء ان يمضيه امضاه ملاء اللَّه قلبه يوم القيمة رضاه‏
و از كافى است حضرت باقر عليه السّلام از پدر بزرگوارش زين العابدين عليه السّلام نقل فرموده كه فرمود
(ما من شيئى اقرّ لعين ابيك من جرعة غيظ عاقبتها صبر)
و از امالى صدوق از پيغمبر صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم كه فرمود
(قال عيسى بن مريم ليحيى بن زكريا عليه السّلام)
(اذا قيل فيك ما فيك فاعلم انّه ذنب ذكرته فاستغفر اللَّه منه و ان قيل فيك ما ليس فيك فاعلم انّه حسنة كتبت لك لم تتعب فيها)
و قضيه جاريه زين العابدين عليه السّلام و كظم غيظ آن حضرت مي آيد.
و كظم غيظ اعظم از انفاق است زيرا انفاق مقام عمل است و كظم صفت نفسانى است و بسا انسان در ناملايمات طاقت تحمل ندارد ولى در انفاقات مضايقه نمي كند

 

2-تفسیر نور(ذیل آیه 134 آل عمران)

متّقين محكوم غرايز نيستند، آنان حاكم ومالك خويشتن‏اند. «الْكاظِمِينَ الْغَيْظَ»

 

3-تفسیر نمونه(ذیل آیه 134 آل عمران)

- آنها بر خشم خود مسلطند (وَ الْكاظِمِينَ الْغَيْظَ).
" كظم" در لغت به معنى بستن سر مشكى است كه از آب پر شده باشد، و بطور كنايه در مورد كسانى كه از خشم و غضب پر مى ‏شوند و از اعمال آن خوددارى مى‏ نمايند بكار مي رود.
" غيظ" به معنى شدت غضب و حالت برافروختگى و هيجان فوق العاده روحى است، كه بعد از مشاهده ناملايمات به انسان دست مى‏ دهد.
حالت خشم و غضب از خطرناكترين حالات است و اگر جلوى آن رها شود، در شكل يك نوع جنون و ديوانگى و از دست دادن هر نوع كنترل اعصاب خود- نمايى مى‏ كند، و بسيارى از جنايات و تصميم هاى خطرناكى كه انسان يك عمر بايد كفاره و جريمه آن را بپردازد در چنين حالى انجام مى‏ شود، و لذا در آيه فوق دومين صفت برجسته پرهيزكاران را فرو بردن خشم معرفى كرده است.
پيغمبر اكرم مى ‏فرمايد: من كظم غيظا و هو قادر على انفاذه ملأه اللَّه امنا و ايمانا".
" آن كس كه خشم خود را فرو ببرد با اينكه قدرت بر اعمال آن دارد خداوند دل او را از آرامش و ايمان پر مى ‏كند"- اين حديث مى ‏رساند كه فرو بردن خشم اثر فوق العاده ‏اى در تكامل معنوى انسان و تقويت روح ايمان دارد.

 

4-تفسیر الکاشف(ذیل آیه 134 آل عمران)

 (وَ الْكاظِمِينَ الْغَيْظَ). و لا شي‏ء أدل على قوة الإيمان، و رجاحة العقل من تمالك النفس و كظم الغيظ، و إذا كان في تجرع الغيظ مرارة و مشقة على النفس، فانه وقاية من كثير من المصائب و الكوارث، قال الإمام علي (ع) يوصي ولده الإمام الحسن (ع): تجرع الغيظ فاني لم أر جرعة أحلى منها عاقبة، و لا ألذ مغبة.

 

5-ترجمه تفسیر الکاشف(ذیل آیه 134 آل عمران)

وَ الْكاظِمِينَ الْغَيْظَ.
براى اثبات قوى بودن ايمان و رشد عقل، دليلى روشن‏تر از كنترل نفس و فروخوردن خشم نيست. فروبردن خشم، تلخ و دشوار است، ولى انسان را از مصيبت‏هاى بسيار و حوادث ناگوار محفوظ مى‏ دارد. امام على عليه السّلام به فرزندش امام حسن عليه السّلام سفارش مى‏ كند: «جرعه خشم را بچش كه من جرعه‏ اى نديدم، كه عاقبتش شيرين‏تر و پايانش لذيذتر از جرعه خشم باشد».

 

6-منهج الصادقین(ذیل آیه 134 آل عمران)

وَ الْكاظِمِينَ الْغَيْظَ

و ديگر پرهيزكاران فرو خورندگانند خشم را با وجود قدرت ايشان بر انتقام كسيكه ايشانرا بخشم آورده- و در حديث آمده كه هر كه خشم را فرو خورد و با آنكه تواند كه انتقام كشد و ترك آن كند و عفو را شعار خود سازد حق تعالى دل او را از امن و امان پر گرداند و نيز فرموده كه صاحب قوت آن نيست كه مردمان را بر زمين زند بلكه آنكس است كه مالك نفس خود شود در وقت غضب و خشم و آتش خشم را بآب حلم فرو نشاند و نيز از آن حضرت روايت است كه هيچ جرعه نزد خدا دوست‏تر از خشم فرو خوردن نيست و يا از جرعه صبر بر معصيت و هر كه خشم فرو خورد حق تعالى او را با حور العين هم جفت گرداند

 

7-مخزن العرفان(ذیل آیه 134 آل عمران)

دوم از صفات متقين «وَ الْكاظِمِينَ الْغَيْظَ» يعنى آنها كسانى مي باشند كه كظم غيظ می كنند.
گفته ‏اند كظم در لغت بمعنى بستن سر مشك است پس از پر شدن آن و بطور استعاره در انسانى كه سرشار از حزن و غضب شود و از اظهار آن خوددارى مي كند استعمال مي گردد. غيظ عبارت از يك هيجان روحى است كه بانسان بعد از آنكه با ناملائمات فراوانى رو برو شد دست مي دهد بخلاف غضب كه غضب وقتى بانسان دست می دهد كه بخواهد انتقام و مجازات كند اينست كه نسبت بخدا غضب اللّه مي گويند لكن اغتاظ اللّه نمي گويند.

 

8-تفسیر الصافی(ذیل آیه 134 آل عمران)

وَ الْكاظِمِينَ الْغَيْظَ الممسكين عليه الكافين عن إمضائه.
في الكافي عن الصادق عليه السلام: من كظم غيظاً و لو شاء أن يمضيه أمضاه ملأ اللَّه قلبه يوم القيامة رضاً.