تفسیر قرآن

شناخت «تفاسير» و «مفسران» كه تا حدودى مى‏تواند جزو منابع علم تفسير به شمار رود، امری گريزناپذير است.در شيوه كار اغلب مفسران و ديدگاه ‏هاى آنها و نتيجه تلاش تفسيرى آنها- توجه به نوع گرايش‏هاى شان- تفاوت‏هايى گاه اندك و گاه بسيار ژرف و اساسى، ديده مى‏شود كه آگاهى اجمالى از آنها، خوانندگان اين مجموعه را در مراجعه به تفاسير يارى مى‏رساند.

تفسیر كه به معناى بیان معانى آیات قرآنى و كشف مقاصد و مدالیل آن است، از قدیمى‌ترین اشتغالات علمى است كه دانشمندان اسلامى را به خود جلب و مشغول كرده است. تاریخ تفسیر از عصر نزول قرآن شروع شده، این معنا از آیه «كما ارسلنا فیكم رسولا منكم، یتلوا علیكم آیاتنا، یزكیكم و یعلمكم الكتاب و الحكمه»: همچنان كه در میانتان رسولى از خودتان فرستادیم، تا آیات ما را بر شما بخواند، تزكیه تان كند، كتاب و حكمتتان بیاموزد» به خوبى استفاده می‌شود؛ چون می‌فرماید: همان رسولی كه قرآن به او نازل شد، آن را به شما تعلیم می‌دهد.

تفسيرپژوهان و پژوهشگران علوم قرآنى براى تفسير قرآن، شرايط متعددى ذكر كرده‏اند. «1» اين شرايط، اگر چه جملگى در سخنان نقل شده از امام على(علیه السلام) وجود ندارد، اما درباره پاره‏اى از آنها سخن به ميان آمده است كه در زير به آنها اشاره مى‏شود.

چكيده تفسير موضوعى در پى كشف نظريه قرآن كريم درباره يك موضوع يا مسئله است. اين روش تفسيرى در صورتى مى‏تواند به اين مقصود برسد كه بر مبانى صحيحى استوار باشد. مقصود از مبانى تفسير موضوعى آن دسته از اصول هستى‏شناختى مطرح در باب قرآن است كه در نحوه استخراج نظريه از آيات مؤثر مى‏باشد.