تفسیر قرآن

چکیده: در این جستار هدف آن است که در پرتو شگردهای بسط متن در سوره های اسراء، کهف، مریم و طه، ادعاهای ریچارد بل را به شیوه ای نظام مند بررسی کنیم. رهیافت حاضر، ویژگی های سنخی بسط متنی و مضمونی این چهار سوره را از نزدیک بررسی و روش نمایش این سوره ها را دوچندان پر رنگ می کند. در یک کلام، بر آنیم تا دریابیم آیا این گونه تحلیل متنی را می توان در کل متن قرآن به کار گرفت یا خیر؟
مسأله فهم قرآن پيشينه اى بس دور در تاريخ تفكر مسلمانان دارد. تلاش هاى تفسيرى با سابقه اى هزار و چند صدساله بهترين گواه اين ادعاست. از سوى ديگر، نگاه اجمالى به اين تكاپوى پيوسته نشان مى دهد كه اولاً فهم قرآن يك مسأله تمام شده در گذشته نيست، بلكه يك جريان ممتد و پيوسته در زمان است كه از گذشته تا حال ادامه داشته و درآينده نيز ادامه خواهد داشت. ثانياً برآيند اين جريان نه يك ديدگاه يگانه نسبت به مفاهيم قرآن، كه مجموعه اى از فهم ها و برداشت هايى است كه در برخى موارد همسان و در بعضى ديگر ناهمگون هستند.
امامان معصوم (علیهم السلام) برای فهم معانی قرآن و توجّه دادن به مفاهیم آن،مجموعه آیات را در نظر می گرفتند و به یک جمع بندی می رسیدند و در برابر کسانی که ـ از روی شیطنت ـ یک آیه را در نظر می گرفتند و مطلبی را مطرح و بر آن ایراد می گرفتند ، جواب این افراد را با آیات می دادند. امام جعفر صادق (علیه السلام) شاگردانی را در این زمینه تربیت کرده است و آنان در چنین میدان هایی وارد می شدند و دشمنان و بدخواهان را مجاب و خلع سلاح می کردند.
چکیده: شیوه بیانی قرآن به گونه ای است که بسندگی قرآن به خود را نفی می کند. خدای منان، مسئولیت تبیین آیاتش را به عهده پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و اهل بیت پاکش قرار داده است.
چکیده به آیات مدنی در سور مکی و آیات مکی در سور مدنی در اصطلاح «آیات مستثنی» اطلاق می شود.
چکیده در آیات قرآن مواردی به چشم می خورد که معطوف و معطوف علیه در عطف توسط «اَو» دارای مفاد واحد است. به عبارت دیگر دو عِدل «اَو» دارای معنای یکسان است. از سوی دیگر اقتضای واژه «اَو» مغایرت میان دو عِدل است. اینجاست که معضلی پیش می آید:
چکیده: مساله گونه ها و انواع «روایات تفسیری» تا پیش از دهه های اخیر، به صورت جدی مورد توجه پژوهندگان معارف قرآنی نبوده است. با اینکه پیشینیان خود در جمع آوری و تنظیم روایات تفسیری، تلاش و کنکاش تحسین برانگیزی از خود نشان داده اند؛ ولی چندان اشاره ای به تنوع و گوناگونی روایات نکرده اند. گو اینکه آنان به کشف این نکته نائل نشده بودند؛
چکیده: از زمان نزول وحی تاکنون، تفسیر قرآن کریم راه پرنشیب و فرازی را طی کرده و هر مفسری به فراخور فکر و اندیشه خود، با کندوکاو در معادن قرآن کریم و غواصی در ژرفای اقیانوس پرتلاطم این بحر مواج، گوهر عقل خویش را شکوفا کرده است و از سفره بیکران این نعمت الهی بهره جسته است.
1 - گرايش تفسيرى روض الجنان و روح الجنان «روض الجنان و روح الجنان» نگاشته حسن بن على بن محمد خزاعى نيشابورى رازى، معروف به جمال الدين ابوالفتوح رازى )م 554 ق( قديمى‏ترين تفسير پارسى است كه بر بنيادهاى انديشه كلامى و فقهى شيعى در نيمه نخست قرن ششم هجرى (553 - 510 ق) تحرير يافته است.(1)
تفسير عرفانى شيوه ‏اى از شيوه‏ هاى تفسير قرآن مجيد است كه بايد به دقت مورد بررسى قرار گيرد تا حقيقت، ضرورت و ارزش آن آشكار گردد. بى شك هر نوع شتابزدگى و افراط و تفريط در مورد اين موضوع پيامدهاى ناپسندى به دنبال دارد.