نجوم در قرآن

قرآن كريم قيامت را پايان جهان معرفى می كند و آغاز جهانى ديگر. اين كتاب آسمانى در آيات متعددى سخن از حوادثى می گويد كه در آستانه قيامت رخ می دهند و برخى از آنها نشانه هاى قيامت شمرده می شوند. مفسران و صاحب‏نظران علوم كيهان شناسى در مورد پايان جهان فعلى به چند دسته از آيات نظر دارند:
در قرآن كريم هفت مورد به صراحت و دو مورد به كنايه سخن از آسمانهاى هفت گانه گفته شده است. و در يك مورد نيز ظاهرا سخن از زمين‏هاى هفت گانه گفته شده است. كه به برخى از اين آيات اشاره می كنيم: اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَماواتٍ وَ مِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ يَتَنَزَّلُ الْأَمْرُ بَيْنَهُنَ‏ «1» «خداوند همان كسى است كه هفت آسمان را آفريد، و از زمين نيز همانند آنها را، فرمان او در ميان آنها پيوسته فرود می آيد.»
برخى از صاحب نظران و مفسران بر آنند كه جهان دائما در حال گسترش است و كهكشان‏ها از همديگر دور می شوند. در اين رابطه به برخى از آيات قرآن استناد شده است كه عبارتند از: «وَ السَّماءَ بَنَيْناها بِأَيْدٍ وَ إِنَّا لَمُوسِعُونَ‏»(ذاريات/ 47) «و ما آسمان را با قدرت بنا كرديم و همواره آن را گسترش می بخشيم.»
مقدمه پديده آسمان و ستارگان خيره كننده آن در شب هميشه يكى از دغدغه هاى فكر بشر بوده و توجه دانشمندان را به خود جلب كرده است. تا آنجا كه رشته اى از علوم بشرى اختصاص به شناخت آسمان ها، ستارگان، سيارات و قمرهاى آنها پيدا كرده و تحت عنوان «علم هيئت، نجوم و كيهان شناسى» از آن ياد می شود. قرآن كريم نيز به اين پديده عظيم خلقت توجه فراوان نموده و در آيات متعددى از آن ياد كرده است.
آسمان های هفت گانه برای آنکه مقصود از هفت آسمان روشن شود، لازم است چند نکته را بیان کنیم:
چکيده برخی از مستشرقان با طرح موضوع تعارض قرآن و علوم طبیعی، شبهاتی در این زمینه مطرح نموده اند که بیشتر آنها در حوزة مباحث کیهان شناسی و نجوم بوده است. مستشرقانی همچون آنجلیکا نیورث، پائول‌کونیتچ، احمد دلال و ماهر جرّار در دايرة‌‌المعارف قرآن لایدن، مسألة هفت آسمان، آفرینش جهان در شش روز، حرکت خورشید، حرکت زمین و شهاب ها که در قرآن ذکر شده است، با هیئت بطلمیوسی ـ ارسطویی مطابقت داده و با اکتشافات جدید نجومی متعارض دانسته‌اند. این مقاله بعد از بررسی دیدگاه های مستشرقان مذکور اثبات می‌کند که تعارض میان قرآن و علوم طبیعی وجود ندارد؛ زیرا غالب این تعارضات به تعارض علم با نظر دانشمندان اسلامی بر می‌گردد نه تعارض قرآن و علم.
چکيده کيهان‌شناسي درباره قوانين عمومي تکامل طبيعي و مادي جهان و ساختار آن بحث مي‌کند. بررسي وضع کهکشان‌ها، ستارگان، آفرينش آسمان‌ها، زمين و نيز انبساط جهان، از مباحث مهم اين رشته است. اين دانش در مجموع چند هدف اصلي دارد از جمله: اثبات ناظم، اثبات توحيد الهي، نشان دادن عظمت خداوند، بيان امکان معاد و تحقق حتمي آن، تشويق به استفاده از طبيعت، بيان مبدأ پيدايش و چگونگي شكل‌گرفتن موجودات، بيان نظم و انسجام طبيعت، يادآوري برخي نعمت‌هاي الهي و ترغيب به شُکر، بيان برخي حقايق‌ نجومي و کيهان‌شناختي.
خورشيد يكى از نشانه ‏هاى الهى است كه خداوند در قرآن به آن قسم ياد كرده است(1). و در آيات متعددى از خورشيد و حركت‏هاى آن ياد كرده است و لذا بسيارى از مفسران و صاحب نظران و متخصصان كيهان شناسى در اين مورد اظهار نظر كرده ‏اند.
چکيده قرآن، کتاب آسمانی مسلمانان، کتابی است جاودانی و جهان شمول که همه مطالبی را که به تناسب در ابعاد گوناگون مطرح نموده، در راستای هدایت بشر و تعلیم و تربیت او بیان نموده است و هر یک از مباحث علمی و کیهان‌شناسی و اختر‌شناسی نیز از این اصل مستثنا نیست.
آفرینش جهان: انفجار بزرگ متخصصان فیزیک نجوم،آفرینش جهان را در قالب پدیدهای عامه پسند با عنوان «انفجار بزرگ» شرح داده اند. این باور را منجمان و متخصصان فیزیک نجومی در چند دهه تایید کرده اند. طبق نظریه انفجار بزرگ، جهان در آغاز، توده عظیمی (ابر اولیه) بوده و سپس انفجار بزرگی (انفصال ثانویه) که منجر به تشکیل کهکشانها شده رخ داده است.