صله رحم

«صله» در لغت به معنای احسان و دوستی آمده است و مراد از «رَحِم» خویشاوندان و بستگان می باشد.[1] در اصطلاح، صله رحم محبت و سلوك داشتن با خویشان و نزدیكان است.[2]
قرآن كريم در آيات بسيارى به رعايت حقوق ارحام ، احسان به والدين ، انفاق به ذوى القربى ، تقدم حق ايشان بر ديگر مؤمنان و پرهيز از قطع رحم سفارش كرده است . تاكيد آيات قرآن بر اين امور، نشان دهنده اهميت و جايگاه برجسته اين عمل عبادى - اجتماعى در نظام ارزشى و هنجارى اسلام است كه در ايجاد و تحكيم هم بستگى و پيوند مشترك ميان اعضاى يك جامعه عموما به ويژه ميان خويشاوندان مؤثر است . براى نمونه ، آياتى از قرآن را كه درباره اهميت صله رحم است ، بيان مى كنيم : الذين ينقضون عهدالله من بعد ميثاقه يقطعون ما اءمر الله به اءن يوصل و يفسدون فى الاءرض اولئك هم الخاسرون . (بقره : 27)
«الَّذِينَ يَنقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِن بَعْدِ مِيثَاقِهِ وَيَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَن يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فِي الأَرْضِ أُولَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ».( فاسقان) كسانى هستند كه پيمان خدا را پس از آنكه محكم بستند مى‏ شكنند، و پيوندهايى را كه خدا دستور داده برقرار سازند قطع مى ‏نمايند، و در زمين فساد مى‏ كنند، قطعاً آنان زيان‏كارانند.
خداوند در سوره نساء آيه 1 مى فرمايد: «و اتقواللّه الذى تساءلون به و الارحام» واز خدايى بپرهيزيد كه همگى به عظمت او معترفيد و هنگامى كه چيزى از يكديگر مى خواهيد نام او را مى بريد ونيز از قطع رابطه با خويشاوندان خود پرهيز كنيد. مفسر عظيم الشان مرحوم طبرسى صاحب تفسير شريف مجمع البيان در ذيل آيه شريفه مى فرمايد آيه دلالت مى كند بر وجوب صله ارحام . اميرالمومنين عليه السلام فرمودند: «صلو ارحامكم وان قطعوكم»: يعنى با خويشاوندانتان پيوند برقرار كنيد گرچه آنها از شما قطع رابطه كنند. (1)
مقدمه در يك طبقه بندى كلى مجموعه معارف اسلام را به سه بخش عمده تقسيم كرده اند. اين سه بخش كلى كه ديدگاه مشهور كارشناسان علوم اسلامى است عبارتند از: 1. اصول عقايد 2. احكام 3. اخلاق.
يکى از سنتهاى شايسته، که در اسلام بسيار مورد توجه است و در ماه مبارک رمضان 1 و ايام نوروز رونقى خاص دارد، صله ارحام و ديد و بازديد اقوام و آشنايان است. عزت و قدرت و پيروزى يک ملت در سايه وحدت و همدلى است. پيوند با خويشان و انس و الفت‏ با آنها منشا بيشتر همبستگى‏ هاست. ايام نوروز، با تعطيل شدن اکثر مشاغل و اداره‏ها، فرصت‏خوبى براى ديد و بازديدهاى فاميلى و گرم کردن اين کانون وحدت فراهم مى‏آيد. 1. پيامبر اکرم (ص) در جمعه آخر ماه شعبان در خطبه معروف خويش فرمود:«... و صلوا ارحامکم‏» با خويشان خود پيوند برقرار سازيد.
ديد و بازديد و صله رحم، يکي از سنت‌هاي پسنديده و ارزشمند در دين اسلام است. پيوند با خويشاوندان و نيکي به آنان به ويژه پدر و مادر را از راه‌هاي مهم رشد و تعالي در همه زمينه‌ها و تقرب به خداي سبحان برشمرده است که پس از ايمان به خدا از با فضيلت‌ترين اعمال ديني به شمار مي‌آيد به طوري که اجر و پاداش مادي و معنوي فراواني دارد.
ديد و بازديد در اسلام از امتياز خاص به خود برخوردار است، و در ايجاد عواطف انساني نقش فوق العاده‌اي دارد، مخصوصا ديد و بازديدها اگر از ارحام و ذوي الحقوق صورت پذيرد.